Uningizni toʻxtatadigan savol biridir: erkaklar ham tugʻilishi mumkinmi? Sotniklar davomida javob oʻzgaruvchan emas edi — hamishin tugʻilish ayollarga xos edi. Ammo hozirgi davrda tibbiyot innovatsiyasi, jinsiy turliyat va oʻziga xoslikni qayta belgilash davrida bu shuhrat yoʻqolmoqda. Ilm, madaniyat va oʻtkazilgan tajribalar odam tanasining maʼnosini va "onalarlik" va "atarlarlik" degan soʻzlarning maʼnosini oʻzgartirmoqda. Erkakning tugʻilishi haqidagi fikr eʼtiqod emas, balki halqalar, ammo kam va qiyin bir halqadir.
Puray biologik nuqtai nazardan, tugʻilishning zaruriy sharti oʻq organ boʻlishidir — oʻtkazilgan embriyo oʻsishi va rivojlanishi uchun joy. Traditsionan bu faqat tugʻilganida ayolga belgilanganlarga xos edi. Ammo tibbiyot ilmiyotining rivojlanishi tufayli chegaralar bulayor. Baʼzi transgender erkaklar va nonbinary odamlar, tugʻilganida ayol reproduktiv organlarga ega boʻlganlar, ammo boshqacha oʻziga xoslashgan, tugʻilishni hamda bolalarni oʻtkazishga qodir boʻlishadi.
Soʻnggi davrlarda hormon terapiyasi, reproduktiv texnologiya va akusherlikning rivojlanishi bu kabi odamlarning tugʻilishiga imkon berdi. Testosteron terapiyasi, odatda jinsiy oʻzgarishda ishlatiladi, ayollikni bostiradi, ammo hamma holatda fertillikni yoʻqotmaydi. Terapiya toʻxtatilganda va reproduktiv tizim saqlanib qolganida, tugʻilish mumkin. Bu biologiya anʼanaviy kategoriyalarga chidashli joyda ishlaydi.
2000-yillar boshlarida bir qancha transgender erkaklar oʻz tugʻilish yoʻllarini ochiqcha eʼlon qilganda, dunyo birinchi marta diqqatga tortildi. Ularning hikoyalari tugʻilgan odamning "qanday boʻlishi kerak" degan vizual va madaniy oʻzaldirmalarga chalindi. Qirrali erkaklar oʻz oyoqlarida oʻsib boradigan qarindoshlarni oʻrab turadigan suratlar media orqali tarqaldi, bir xil qiziqish va tanqiddan bir xil darajada taʼsir qildi.
Doktorlar va ilmfordoshlar uchun bu holatlar kamroq shok edi, balki odamning moslashuvchanligini koʻrsatdi. Reproduktiv tizim, shuningdek, qattiq. Ayniqsa, jamiyat uchun bu uyquyogʻi edi — jinsiy oʻziga xoslik va biologik funksiyalar bir xil ravishda mos kelmasligi haqidagi xotira. Bu erkaklar faqat biologiyani "qoʻlga olish" emas, balki uning maʼnosini kengaytirdilar.
Erkak tugʻilishi haqidagi munozara faqat anatomiyadan iborat emas — bu oʻziga xoslik va tilning evolyutsiyasidir. tugʻilgan otalarlikni qanday maʼnoni beradi? Tibbiy shakllar, jamiyat standartlari va hatto oilaviy dinamikalar bu kabi realitetlarga qanday moslashadi?
Koʻpgina transgender oilalar uchun tugʻilish oʻtkazilgan tajribadir. Baʼzilari uni kuchaytiruvchi deb tasvirlaydi — oʻz tanasining qodirliklarini oʻzlashtirish, chunki ularga koʻra dunyo odatda ularni yaxshi emas. Boshqalari esa oʻzaro toʻqnashuvni aniqlaydi, fizik jinsiylik va jinsiy oʻziga xoslik oraligʻini navigatsiya qilish. Ammo hamma qismi tugʻilishni oʻtkazishni aniq odamlikni oʻtkazib yuboradi, jinsdan tashqari.
Transgender erkaklar tugʻilishi mumkin va tugʻiladi, ammo ilmfordoshlar uchun bir boshqa savol qiziqarli: cisgender erkaklar — tugʻilganida erkak boʻlganlar — tugʻilishni ham oʻtkazishi mumkinmi? Teorik jihatdan bu imkonsiz emas. Qandaydir amaliyot, hormon davolash va tibbiy qoʻllab-quvvatlash bilan embriyo qarindoshlik qutisi yoki tibbiy yaratilgan oʻq organiga oʻrnatilishi mumkin. Baʼzi ilmfordoshlar bu imkoni jöviy tugʻilish ilmiyoti kontekstida muhokama qilishgan, ammo bu usullar ogʻir xavflar va etik jihatlarda qiyinchiliklarga duchor boʻladi.
Bugungi kungacha, cisgender erkak tugʻilishni oʻtkazmagan. Ammo bu fikr ham oʻtkazilishi mumkinligi ilmiy tugʻilishning qanday darajada rivojlandigini koʻrsatadi. In vitro fertilizatsiya, oʻq transplantasiyasi va sintetik tugʻilish qutisi tadqiqotlari tugʻilish chegaralarining oʻzgarishi haqida bizning madaniy qulaylik chegaralaridan tezroq aytiladi.
Erkaklar tugʻilishi haqidagi fikrning eng qiziqarli joyi faqat ilm emas, balki jamiyatning unga javobi. Avvalgi avlodlarda tugʻilish ayollikning asosiy simvoli sifatida tasvirlangan edi. Ammo soʻnggi yillarda munozara boshlab qoʻyildi. Koʻpgina sogʻliqni saqlash xodimlari hozir "tugʻilgan odamlar" deb atashni qabul qilishdi, chunki tugʻilish imkoniyatiga ega boʻlgan har qanday jinsni oʻz ichiga oladi. Bu til moslashuvi keng qamrov madaniy oʻzgarishni aks ettiradi: tugʻilishning hech qanday bir oʻziga xoslikka tegishli emasligi tan olinadi.
Bu oʻzgarish muhakama qilishni uygʻotdi, jumladan, tibbiy etika va til siyosati. Ammo ovozlar ostida oʻzgaruvchi narsa bor — barcha shakllardagi ota-bobolik, odamlarning birinchi oʻrinda boʻlgan qoʻshimcha va qarshilikdir.
Oʻz oxirida, odamning oʻziga xoslashi erkak, ayol yoki nonbinary boʻlishidan qatʼi nazar, tugʻilishning asosiy maʼnosi bir xil: hayot yaratish, tananing davom etishi va oʻzining oʻzgarishi. Baʼzi erkaklar tugʻilishi mumkin va tugʻiladi, bu aniq holat — tabiatning, odamlikka oʻxshash ravishda, qatorlanganligi haqidagi dalildir.
“Erkaklar tugʻilishi mumkinmi?” savoli imkonsizlik haqida emas, balki nuqtai nazarga bogʻliq. U bizni qattiq belgilarga chiqishdan chetga chiqarib, odam tajribasining qiziqarli turliyatini qabul qilishga majbur qiladi. Tibbiyat rivojlanishi va jamiyatning davomiy oʻzgarishi tufayli bir haqiqat oʻzgaradi: biologiya kuchli, ammo oʻziga xoslik ham bir xil kuchli. Birga bir, ular oʻzlarining hayolimizdan koʻra koʻproq komplex va bir ozgina qiziqarli hikoyani yaratadi.
New publications: |
Popular with readers: |
News from other countries: |
![]() |
Editorial Contacts |
About · News · For Advertisers |
Digital Library of Uzbekistan ® All rights reserved.
2020-2025, BIBLIO.UZ is a part of Libmonster, international library network (open map) Keeping the heritage of Uzbekistan |
US-Great Britain
Sweden
Serbia
Russia
Belarus
Ukraine
Kazakhstan
Moldova
Tajikistan
Estonia
Russia-2
Belarus-2